وحید صادقی؛ سولماز صادقی
چکیده
این مقاله به بررسی راهکارهای واجیِ زبان کردی سورانی برای جلوگیری از التقای واکهها میپردازد. دادههای التقای واکهها در کردی سورانی، متناسب با هدف پژوهش، جمعآوری و طبقهبندیشده و سپس ...
بیشتر
این مقاله به بررسی راهکارهای واجیِ زبان کردی سورانی برای جلوگیری از التقای واکهها میپردازد. دادههای التقای واکهها در کردی سورانی، متناسب با هدف پژوهش، جمعآوری و طبقهبندیشده و سپس در چارچوب واجشناسی بهینگی مورد تحلیل قرار گرفتند. بررسی و تحلیل دادههای واجی تحقیق نشان داد که در صورتی که در فرایند کلمهسازیِ کردی سورانی رشته واجی /V+V/ در مرز تکواژ ظاهر شود، بسته به شرایط واجی و صرفیِ زنجیرهی واجی موردنظر، یکی از سه الگوی درج همخوان، حذف یا غلتسازی اِعمال میشود تا ساخت هجایی غیردستوریِ حاصل از التقای واکهها مطابق با محدودیت نشانداری ONSET اصلاح شود. رایجترین الگوی واجی برای ممانعت از تظاهر آوایی التقای واکهها، درج همخوانهای غلت [j] و [w] است؛ اما درج، در دو حالت اتفاق نمیاُفتد: (1) زمانی که دو واکه افتاده، در مجاورت یکدیگر قرار گیرند. در این حالت، بهجای درج همخوان، واکه دوم (V2)، یعنی واکه پسوند، از زنجیره واجی حذف میشود. (2) زمانی که واکهی پسوند، یعنی V2، واکهی افراشتهِ پیشین (/i/) باشد. در این حالت، واکه /i/ از طریق غلتسازی به غلت [j] تبدیل میشود و درنتیجه توالـی واکهایِ /V+i/ به یک واکهی مرکب تغییر شکل میدهد؛ بنابراین الگوی درج غلت در بافت واجی V1(-low)+V2، الگوی حذف در بافت V1(+low)+V2(+low) و الگوی غلتســازی در بافت V1+i اِعــمال میشوند. در تحلیل واجی دادهها در چارچوب رویکرد بهینگی، ضمن معرفی محدودیتهای پایاییِ وابسته به بافت صرفی، علت بهینه بودن هر یک از الگوهای واجـی مورد نظر را با توجه به بافـتهای واژ-واجیِ مربوطه توضیح دادهایم.